توجه به تغذیه سالمندان به دلیل تغییر نیازهای تغذیه ای بدن در این سن از اهمیت بالایی برخوردار است.
نیاز به مواد مغذی متاثر از:-داروها-بیماریها-و پدیده های دوران سالمندی بوده لذا درافراد مختلف با یکدیگر متفاوت است.
مشکلات تغذیه ای در سالمندان
مشکلات شایع سالمندی که عمدتا از طریق تغذیه اصولی و سبک زندگی سالم قابل پیشگیری یا کنترل هستند عبارتند از :
–چاقی و اضافه وزن
-فشار خون بالا
-دیابت و مقاومت به انسولین
-چربی خون بالا
–پوکی استخوان
-کبدچرب
سالمندان علیرغم نیاز بیشتر به آب و مایعات ، اغلب کمتر احساس تشنگی میکنند و به همین دلیل احتمال بروز کم آبی ،سردرد و یبوست در آنها زیاد است .
با افزایش سن نیاز به انرژی کاهش می یابد لذا غذای مصرفی باید متناسب با نیاز بدن فرد باشد و اضافه دریافت منجر به بروز چاقی و سندروم متابولیک میشود .
با افزایش سن جذب کلسیم و تولید ویتامین دی کاهش می یابد که اثر مخربی بر سلامت استخوان ها دارد و موجب افزایش احتمال شکستگی میشود .
بروز نفخ و برگشت غذا از دیگر مشکلاتی است که گریبان گیر برخی از سالمندان میشود .
بی اشتهایی و کاهش میل به غذا به علت کاهش حس چشایی و بویایی به مدت طولانی سبب کاهش دریافت غذا، سوء تغذیه ومشکلات مرتبط با آن میشود .
در برخی افراد ، با افزایش سن عدم تحمل گوارشی شیر اتفاق می افتد .
با افزایش سن توانایی جذب ویتامین ب ۱۲ کاهش می یابد.
همچنین کمبود ویتامین ب ۶ در این سنین شایع است ، زیرا سوخت و ساز آن افزایش و دریافت آن کاهش می یابد .
کمخونی فقر آهن در سالمندی شایع نمی باشد اما دریافت کم غذا یا سوء تغذیه منجر به کم خونی میشود.
دریافت و جذب روی با افزایش سن ،کاهش می یابد ، همچنین کمبود منیزیم که در استحکام و مقدار توده عضلانی بدن موثر است دیده میشود .
با افزایش سن در بسیاری افراد دندان ها به دلایل مختلف دچار مشکل شده و دندانهای مصنوعی جایگزین آن میشود که محدودیت هایی را در غذا خوردن برای فرد ایجادمیکند.
با افزایش سن میزان توده چربی بدن افزایش می یابد و لذا احتمال چاقی و بروز بیماریهای قلبی-عروقی و سندروم متابولیک افزایش می یابد.
الگوی صحیح تغذیه در سالمندان
تغذیه صحیح در حقیقت رعایت دو اصل تعادل و تنوع در برنامه غذایی روزانه می باشد.
تعادل :
به معنی مصرف مقادیر کافی از مواد غذایی مورد نیاز برای حفظ سلامت بدن می باشد .
تنوع :
به معنی مصرف انواع مختلف مواد غذایی که در ۷ گروه اصلی غذایی معرفی میشوند .
سالمندان به جای ۳ وعده سنگین و حجیم ۶ وعده کم حجم و متعدد مصرف کنند .
همچنین توصیه اکید به کاهش مصرف چربی و غذاهای سرخ شده و پرچرب نمک و غذاهای شور و دودی قند و شکر و نبات و نوشابه و آبمیوه های صنعتی و سایر قندهای ساده و مواد خیلی شیرین.
غذای سالمند باید ساده ، کم حجم و نزدیک به علائق او باشد.
غذا بیشتر شامل پروتئین ، کربوهیدرات پیچیده و شامل سبزیجات باشد.
غذا به صورت آبپز و بخارپز و کم چرب و کم نمک طبخ شود.
انرژی غذا متناسب با قد ، وزن و فعالیت روزانه سالمند باشد.
روزانه حداقل ۶ لیوان آب مصرف شود تا از عوارضی چون سردرد و یبوست جلوگیری شود( هر دو ساعت ، حتی بدون احساس تشنگی )
پروتئین بدن از منابع با کیفیت تامین شود (ماهی ، تخم مرغ ، مرغ ، شیر و لبنیات ، مغزیجات خام و بدون نمک ، حبوبات )
سبزیجات تازه به شکل خام یا پخته و میوه ها برای تامین ویتامین ها ، املاح ، فیبر و آنتی اکسیدان ها به قدر کفایت مصرف شود.
مکمل های آهن و کلسیم همزمان با روی استفاده نشود.
چای بلافاصله بعد از غذا سرو نشود .
پوست مرغ و چربی گوشت ها قبل از طبخ جداسازی شود .
در هفته حداقل پنج بار ، هر بار به مدت نیم ساعت پیاده روی منظم انجام شود .
اگر سالمند دچار مشکلات دهانی و یا دندانی است غذاها رو به صورت نرم و پوره شده مصرف کند .
به جای استفاده از مغزیجات خام و سفت از پودر مغزیجات استفاده شود و به جای مصرف انواع سبزیجات خام ، از انواع بخارپز شده سبزیجات همراه غذا و یا در میان وعده ها استفاده شود.
منابع اسید فولیک ( انواع گوشت، غلات ، حبوبات ، مرکبات ، موز، جوانه ها ، نخودفرنگی) به منظور کاهش خطر بیماریهای قلبی _ عروقی ، پیشگیری از افسردگی و آلزایمر و پیشگیری از ابتلا به سرطان های روده بزرگ ، سینه ، مری و معده در رژیم غذایی گنجانده شود .